“Geniet ervan, ze worden zo snel groot.” Dit hoor je als jonge moeder zo vaak. En ik vind het een hele slechte raad. Ja, onze kinderen worden in onze subjectieve beleving inderdaad snel groot. De dagen zijn lang, maar de jaren zijn kort. Zoiets. Maar dat wil nog niet zeggen dat genieten de boodschap is.
Ik krijg geregeld de raad “geniet van elk moment” van andere ouders. En ergens is het mooi, want het illustreert hoe kostbaar mensen de tijd met hun eigen jonge kinderen vonden. Maar het is niet realistisch. Ten eerste legt het een grote druk bij jonge ouders, want als je niet geniet doe je het blijkbaar niet goed. En ten tweede is het onmogelijk om van elk (ja, élk) moment te genieten.
Dit is in het bijzonder het geval voor de mensen bij wie die jonge kinderjaren zeer moeizaam verlopen. Wij zitten zelf in de situatie waarin we al twee jaar aan een stuk kampen met zwaar onderbroken nachten, en ziekenhuisbezoekjes en consultaties bij allerhande specialisten de gewone gang van zaken is. Je zorgen maken over de gezondheid van je kind, en tegelijk zelf fysiek zwaar op de proef gesteld worden: het is een moordende combinatie. We weten eigenlijk niet waar gekropen van vermoeidheid. En dan te bedenken dat er mensen zijn die het nóg zwaarder hebben door bijvoorbeeld een ernstige diagnose bij hun kind, of door een moeilijke gezinssituatie. Enfin, je snapt het: voor heel wat ouders is het ‘genieten’ ver zoek.
Ik geniet persoonlijk niet altijd van het moederschap. Dat lijkt wel een taboe om dat te zeggen. Precies alsof je niet van je kind houdt, terwijl het tegendeel juist waar is. Ik ben dol op mijn kind, en ik ben enorm gelukkig dat ik zijn moeder mag zijn. Maar de laatste twee jaar (en eigenlijk al daarvoor, tijdens de zwangerschap) zijn een aaneenschakeling geweest van slapeloze nachten, fysieke uitputting, en zorgen. Het dagelijkse leven is eigenlijk meer een kwestie van overleven.
Dit zijn hele zware woorden, en het lijkt allemaal zeer negatief te zijn. Maar dat is het gelukkig niet. Dit schrijf ik omdat ik een positieve boodschap wil geven aan andere ouders, die door omstandigheden ook niet in staat zijn veel te genieten.
Ten eerste is het niet omdat je niet geniet van het ouderschap in de huidige levensfase en je niet van elk moment kan genieten (godbetert), dat je geen momenten hebt waarop je geniet. Die momenten zijn er zelfs heel vaak! Elke dag zijn er dingen waar ik van geniet. De geur van de baby, het lachje van mijn kind, zijn schattige loopje, zijn hilarische uitspraken, de liefde in zijn oogjes. Genieten is er zeker, al is genieten niet steeds het dominante gevoel.
Ten tweede is genieten iets anders dan koesteren. Ik koester het moederschap enorm. Ik koester de dagen die ik met mijn kind doorbreng. Ik koester wél elk moment (al kan ik er zeker niet altijd van genieten), vooral als ik er later op terugkijk. Er is niemand die geniet van de zevende keer waarop je die nacht een troosteloos kind in slaap probeert te wiegen. Dan wil je gewoon slapen, je wil dat je kind vredig en gelukkig is. Maar ik koester wel alle nachten, in het bijzonder de hele zware. Daarin heb ik getoond dat ik ongekende krachten heb, en dat mijn moederliefde al het andere overwint.
Ik kijk door een bril van liefde naar mijn kind, en ik kijk door een bril van liefde naar mezelf. In het heetst van de strijd heb je vaak geen mentale ruimte om er op die afstand naar te kijken. Maar achteraf kan dat zeker wel. Dat weet ik door mijn ervaringen met moeilijke situaties in het ouderschap, maar dat weet ik ook door mijn zwangerschap. Toen liep ik 9 maanden lang voortdurend over te geven (hyperemesis gravidarum). Een ware hel, maar “ik moest vooral niet vergeten te genieten.” Ik heb helemaal niet genoten van mijn zwangerschap. Het grootste deel van de tijd vond ik het sterk ongenietbaar. Maar dat wil niet zeggen dat ik deze zwangerschap niet gekoesterd heb. Ik koester die zwangerschap als geen ander. Heel vaak denk ik met bewondering terug aan die krachtige vrouw, die maar bleef doorgaan voor haar kind. Ik raak met zoveel liefde vervuld, voor mezelf en voor de baby die mijn lief zoontje toen was. Dus het is niet omdat je niet van iets kunt genieten, dat je het achteraf niet kan koesteren!
Datzelfde is wat ik me nu realiseer over niet-evident ouderschap. Als jij door zware maanden of jaren gaat, en je soms schuldig voelt dat je er niet van geniet: jij bent bezig met iets ongelooflijks. Ondanks alle tegenslagen en ondanks deze uitputtingsslag sta jij er voor je kind. Dat is niet genieten, dat is heroïsch. Moest je een strijder zijn, zou je nu behangen zijn met eretekens en medailles. En met elke slapeloze minuut, elke zorgelijke gedachte, en elke opoffering die je doet, creëer jij een wereld waarin jij jouw kind toelaat om in liefde op te groeien. Dus maak je geen zorgen om ‘genieten van elk moment’, maar vertrouw erop dat je deze periode, en in het bijzonder jezelf en je kind zult koesteren. Vertrouw op het koesteren.