Hiphop
Weinigen zouden het me nageven, maar ik heb wel enige affiniteit met hiphop. Mijn muzieksmaak is redelijk breed, maar thuis of onderweg luister ik vaak naar hiphop. Ik weet dat ik niet beantwoord aan het stereotype van de typische hiphopfan (er komt waarschijnlijk niet meteen een beeld in je op van een onderzoekster die een voorliefde voor high heels heeft), maar ik heb sowieso al lak aan stereotypen. Komt dat eventjes goed uit. Ik vind dit genre heerlijk oppeppend, en ik doe niet liever dan stukken tekst meerappen om dan blij te zijn als het zonder struikelen gegaan is. Figuurlijk dan. Letterlijk durf ik wel eens te vloeken als mijn hak tijdens het zingen tussen kasseien blijft steken. Maar gelukkig past dit gevloek dan vaak meteen ook binnen de lyrics.
“I love bad bitches that’s my fuckin’ problem”
En hiermee zijn we meteen op een heikel punt beland. De taal die wordt uitgekraamd in verschillende hiphopnummers is vaak lamentabel, en is soms op het seksistische of gewelddadige af. En zo niet, dan nog zorgt een overvloed aan krachttermen en (pseudo-)scheldwoorden op zijn minst voor verbaasde blikken. Dan loop je daar gezellig mee te zingen van “I love bad bitches that’s my fuckin’ problem”.
Als je weet dat mijn afspeellijsten onder andere nummers bevat van Kendrick Lamar, Future, Nicki Minaj en Wiz Khalifa, zal je niet verbaasd zijn dat er vaak onheilspellend [explicit] tussen haakjes staat. Maar hoe problematisch is dit nu eigenlijk?
Artistieke vrijheid
Laat me eerst stellen dat artistieke vrijheid ontzettend belangrijk is, want kunstenaars moeten hun werk kunnen invullen hoe ze dat willen. Als dat werk dan opruiende, seksueel expliciete, of beledigende taal bevat, dan is dat maar zo. Het is ook vaak een manier op een bepaalde emotie onder woorden te brengen. Ik neem dit nummer van Nicki Minaj als voorbeeld:
Het is een nummer waar woede vertaald wordt in agressieve taal, en als ik me niet vergis komt er geen zin in voor waarin er niet gescheld wordt. Ze heeft het voortdurend over lookin’ ass niggas, en je zou dit kunnen aanzien als (racistisch? Al denk ik dat het eerder als mannelijke tegenhanger van bitch gebruikt wordt) neerbuigend tegenover mannen. Maar eigenlijk wordt hier alleen gescheld en seksueel getinte taal gebruikt om de woede en ingehouden agressie onder woorden te brengen, en hierbij zo hard mogelijk over te komen. Choqueren is een beproefde strategie.
Neerbuigende taal naar vrouwen toe in nummers is vaak net zo. Iemand is kwaad op zijn ex-lief en laat dit duidelijk blijken uit het gebruik van grove verwoordingen. Is iemand daarom een seksist? Niet per se. Het kan louter een expressievorm zijn.
Bach aanbidden als atheïst
Ik hoor wel eens dat je niet naar hiphop hoort te luisteren als je vrouwenrechten belangrijk vindt (alsof hiphop het enige genre is waarin er neerbuigend wordt gedaan naar vrouwen toe). Ten eerste is het nogal kortzichtig om elke artiest of elk nummer over dezelfde kam te scheren. En ten tweede betekent het beluisteren van het werk van een bepaalde artiest nog niet dat je ook inhoudelijk achter de gegeven boodschap staat. Kan een atheïst dan niet in vervoering geraken van de muziekstukken ter ere van God die Bach geschreven heeft? Het is duidelijk dat je een bepaald stuk of nummer dus wel kan appreciëren omwille van de vorm, maar niet om de inhoud.
Hiphop en seksisme
Maar goed, terug naar de vrouwonvriendelijke boodschappen in hiphopnummers. Die boodschappen komen natuurlijk ook niet zomaar tussen de lyrics terecht. We leven helaas nog in een wereld waarin vrouwen door sommigen als tweederangsburgers worden beschouwd. En de objectivering van vrouwen is nog steeds een prangend probleem. Dat seksistische teksten dan in nummers terechtkomen, is dan ook een symptoom van dit achterliggende probleem.
Artiesten die dit wereldbeeld onderschrijven lijken prima in te passen binnen de straattaal van de hiphopcultuur waar à volonté over bitches wordt gerapt. Maar er is een substantieel verschil tussen schelden in een nummer, en vrouwen van vlees en bloed kechs (= hoeren) noemen. Rapper BOEF kwam begin deze maand in opspraak omdat hij een foto van hulpvaardige dames met kechs als onderschrift had gedeeld, en het nadien nog erger maakte door een filmpje te uploaden waarin hij uitlegt dat je pas een vrouw bent als je braaf thuis zit, en dat je een kech bent als je houdt van dansen en uitgaan. En dan komt er iets kwalijks aan het licht. Dat betekent dat de grove teksten die hij rapt ook doorleefd zijn en doordrongen zijn van een verwrongen kijk op vrouwen als minderwaardige wezens. En dat is uiteraard wél een groot probleem.
Conclusie
Er bestaat een moeilijke relatie tussen de hiphopcultuur en vrouwenrechten, maar het ene hoeft het andere zeker niet uit te sluiten. Je kan prima feminist zijn, en houden van hiphopmuziek. Schelden in nummers moet kunnen (zowel door mannen als vrouwen), maar het is iets anders als je dit doet vanuit reële seksistische overtuigingen die je ook buiten het artistieke kader naar buiten brengt.
Photo by Jakob Owens on Unsplash